จังหวัดน่านได้รับเกียรติจากองค์การยูเนสโก (UNESCO) ให้เป็นหนึ่งใน “เมืองสร้างสรรค์ของโลก” ด้านหัตถกรรมและศิลปะพื้นบ้าน (Crafts and Folk Art) ประจำปี 2025 นับเป็นความภาคภูมิใจของคนไทยทั้งประเทศ โดยเฉพาะชาวน่านที่ได้เห็นคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่นของตนเองถูกรับรองในระดับนานาชาติ การประกาศดังกล่าวมีขึ้นในวันเมืองโลก (World Cities Day 2025) ภายใต้การนำของออเดรย์ อาซูเลย์ (Audrey Azoulay) ผู้อำนวยการใหญ่ของยูเนสโก ซึ่งได้ประกาศรายชื่อเมืองใหม่ 58 แห่งทั่วโลกที่ได้รับคัดเลือกเข้าสู่เครือข่ายเมืองสร้างสรรค์ของยูเนสโก (UNESCO Creative Cities Network: UCCN) หนึ่งในนั้นคือจังหวัดน่านของประเทศไทย ที่ได้รับการยอมรับด้านหัตถกรรมและศิลปะพื้นบ้าน ร่วมกับเมืองต่าง ๆ เช่น สงขลา ด้านอาหาร ริยาด ประเทศซาอุดีอาระเบีย ด้านการออกแบบ และเคียฟ ประเทศยูเครน ด้านดนตรี
ภายหลังการประกาศอย่างเป็นทางการ จังหวัดน่านได้จัดพิธีแสดงความยินดีและขอบคุณทุกภาคส่วนที่มีส่วนร่วมในการผลักดันเมืองน่านสู่การเป็นสมาชิกของเครือข่ายยูเนสโก โดยมีนายชัยนรงค์ วงศ์ใหญ่ ผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน เป็นประธานในพิธี ณ โรงแรมดิอิมเพลสน่าน อำเภอเมืองน่าน พร้อมกล่าวขอบคุณองค์การบริหารส่วนจังหวัดน่าน องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (อพท.) และหน่วยงานทุกภาคส่วนที่ร่วมมือกันอย่างต่อเนื่องตลอดหลายปีที่ผ่านมา จนน่านสามารถก้าวขึ้นสู่การเป็นเมืองสร้างสรรค์ระดับโลกได้สำเร็จ
ผู้ว่าราชการจังหวัดน่านกล่าวว่า “น่านจะเดินหน้าพัฒนาเมืองอย่างสร้างสรรค์ภายใต้แนวคิดหัตถกรรมและศิลปะพื้นบ้าน โดยเน้นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นควบคู่กับการส่งเสริมนวัตกรรมร่วมสมัย เพื่อให้เมืองเติบโตอย่างยั่งยืนตามแนวทางของยูเนสโกและเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs)” พร้อมทั้งเน้นว่าการพัฒนาน่านจะต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ เอกชน และชุมชนในพื้นที่ เพื่อให้เกิดพลังสร้างสรรค์ร่วมกันและสร้างโอกาสใหม่ทางเศรษฐกิจ วัฒนธรรม และการท่องเที่ยวในอนาคต
น่านถือเป็นเมืองที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นทางศิลปะและวัฒนธรรมพื้นบ้านมายาวนาน ทั้งงานผ้าทอลายน้ำไหล เครื่องเงินโบราณ งานไม้แกะสลัก และงานจักสานไม้ไผ่ที่ถ่ายทอดกันมาหลายชั่วอายุคน ซึ่งล้วนเป็นมรดกภูมิปัญญาที่มีชีวิตและยังคงเป็นหัวใจของวิถีชีวิตคนเมืองน่าน ความสำเร็จในครั้งนี้จึงสะท้อนถึงพลังของชุมชนที่ร่วมกันอนุรักษ์และต่อยอดทุนทางวัฒนธรรมให้ก้าวไกลไปสู่เวทีโลก
จังหวัดน่านยังมีแผนขับเคลื่อนเมืองสร้างสรรค์อย่างต่อเนื่อง โดยผสานแนวทางการพัฒนาเมืองกับแผนยุทธศาสตร์จังหวัดระยะยาว พ.ศ. 2566–2585 มุ่งสู่การเป็น “เมืองแห่งความสุขและสร้างสรรค์” (Happy & Creative City) ที่เชื่อมโยงเศรษฐกิจสร้างสรรค์เข้ากับเทคโนโลยีดิจิทัลและการพัฒนาเมืองอัจฉริยะ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน ควบคู่กับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติให้สมบูรณ์และยั่งยืน
การได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นเมืองสร้างสรรค์ของยูเนสโกในครั้งนี้ไม่เพียงยืนยันถึงคุณค่าของศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นของจังหวัดน่านเท่านั้น แต่ยังเป็นจุดเริ่มต้นของการขับเคลื่อนเมืองเล็กกลางหุบเขาให้ก้าวสู่ความเป็นสากลด้วยพลังแห่งความคิดสร้างสรรค์ สืบสานอัตลักษณ์ท้องถิ่น และสร้างแรงบันดาลใจให้คนรุ่นใหม่ร่วมกันรักษาและต่อยอดศิลปะพื้นบ้านไทยให้คงอยู่คู่โลกต่อไป
